Λιτότητα και ευρώ είναι έννοιες ταυτόσημες που κανείς δεν μπορεί να τις διαχωρίσει

Του Δημήτρη Καζάκη

«Η λιτότητα, η ανάγκη να σταματήσει η λιτότητα, και όχι το νόμισμα, είναι το βασικό επίδικο αντικείμενο στην Ελλάδα και στην Ευρώπη» εκτιμά σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ (9/12) ο υπεύθυνος για την οικονομική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος, Γιάννης Μηλιός. Στο ερώτημα βέβαια ποιος προκαλεί την λιτότητα, ο κ. Μηλιός δεν απάντησε, ούτε ένιωσε την ανάγκη να απαντήσει. Λες και η λιτότητα που εφαρμόζεται είναι μια αυθαίρετη πολιτική επιλογή κάποιων επιτελείων, κάποιων σκοτεινών τύπων και δεν έχει να κάνει με την ίδια την ιδιοσυστασία του ευρώ.

Ο λόγος; Απλός. Ο κ. Μηλιός, όπως και συνολικά η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, κάνει μια απέλπιδα προσπάθεια να αποενοχοποιήσει το ευρώ και τις διαδικασίες της ευρωζώνης που κάνουν αναπόφευκτη την λιτότητα.

Υπενθυμίζοντας το σύνθημα του ΣΥΡΙΖΑ «καμιά θυσία για το ευρώ, καμιά αυταπάτη για τη δραχμή» ο κ. Μηλιός είπε: «Σε επίπεδο συνθήματος, λέμε ότι δεν είναι θέμα νομίσματος, ότι είναι θέμα πολιτικών που ασκούνται και ότι και με το λεβ που έχει η Βουλγαρία ή τη στερλίνα που έχει η Βρετανία, ίδιες πολιτικές ακολουθούνται.»

Γιατί κατασκευάζουν και κυνηγάνε ανεμόμυλους;

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σταθούμε. Ποιος ισχυρίζεται ότι απλά και μόνο με το νόμισμα, ή ορθότερα με την εισαγωγή εθνικού κρατικού νομίσματος θα λυθούν τα προβλήματα; Σε ποιον αλήθεια απαντά ο κ. Μηλιός; Αυτό που ισχυρίζεται όποιος έχει σώας τας φρένας, δηλαδή ξέρει τι του γίνεται και δεν έχει δώσει γη και ύδωρ στο τραπεζικό καρτέλ της ευρωζώνης είναι το εξής: το εθνικό κρατικό νόμισμα αποτελεί την αφετηρία για να εφαρμοστούν πολιτικές ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας υπέρ των εργαζομένων και του ελληνικού λαού. Αφετηρία! Το ξαναλέμε, αφετηρία! Είναι τόσο δύσκολο να το καταλάβει ο κ. Μηλιός και οι επιτελείς του ΣΥΡΙΖΑ, ή τους βολεύει το κυνήγι ανεμόμυλων;

Δεν περιμένουμε απάντηση, αλλά για την ιστορία εμείς οφείλουμε να ρωτήσουμε. Υπάρχει έστω η δυνατότητα να ακολουθηθεί άλλη πολιτική, εκτός από την γνωστή της «εσωτερικής υποτίμησης», εντός του ευρώ; Προφανώς ο κ. Μηλιός πιστεύει πώς ναι, μιας και θεωρεί ότι οι πολιτικές που επιβάλλονται δεν είναι παρά ένα μια απλή πολιτική επιλογή. Έτσι όπως επιλέγονται οι πολιτικές «εσωτερικής υποτίμησης», έτσι θα μπορούσαν να επιλεγούν και οι αντίθετές τους. Αρκεί να το θελήσουν οι κυβερνήσεις, ή αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις. Τι το απλούστερο;

Βέβαια, έτσι μπορεί να σκέφτεται μόνο όποιος θεωρεί την οικονομική πολιτική ως προϊόν αυθαίρετων και υποκειμενικών επιλογών των κέντρων εξουσίας. Έτσι γουστάρει μια κυβέρνηση και επιβάλλει την μια, ή την άλλη πολιτική. Ανάλογα με τον υποβολέα, θα μας έλεγαν γεμάτοι καμάρι οι αριστεροί σαν τον κ. Μηλιό. Κι έτσι θα έκλειναν το όλο ζήτημα. Αν έχουμε μια δεξιά κυβέρνηση με υποβολέα το μεγάλο κεφάλαιο, τότε έχουμε λιτότητα. Αν όμως έχουμε μια αριστερή κυβέρνηση, τότε αρκεί και μόνο η πολιτική της βούληση για να ανατραπεί η λιτότητα.

Το κοινό νόμισμα κι επομένως ότι έχει σχέση μ’ αυτό, δηλαδή τα ανοιχτά σύνορα, η απόλυτη κυριαρχία των τραπεζών στην έκδοση και την κυκλοφορία του χρήματος, η ενιαία αγορά προϊόντων και υπηρεσιών, οι κοινές πολιτικές, κοκ, δεν παίζουν κανένα ρόλο. Για όσους σκέφτονται με αυτόν τον παράδοξο και εξαιρετικά απλοϊκό τρόπο, το νόμισμα, αλλά και η οικονομία στο σύνολό της, είναι μια δεδομένη και ουδέτερη κατάσταση όπου μόνο η εφαρμοζόμενη κρατική πολιτική της δίνει νόημα και περιεχόμενο.

Η λογική του Προυντόν σε νέα ακόμη πιο αντιδραστική έκδοση

Η λογική αυτή μας πάει πίσω δυο και πλέον αιώνες. Μας πάει σε μια εποχή όπου πολλοί πίστευαν ότι το νόμισμα δεν είναι παρά ένα απλό πράγμα, ένα απλό μέσο, το οποίο μπορεί να λειτουργήσει με τον ένα, ή τον άλλο τρόπο στην οικονομία, ανάλογα με τις πολιτικές βλέψεις της εξουσίας. Έτσι π.χ. ο Προυντόν βρήκε την ευκαιρία να κάνει τα πράγματα τόσο απλοϊκά απλά ώστε να θεωρεί το νόμισμα κάτι σαν το θερμόμετρο που μετρά την θερμοκρασία ενός σώματος. Κι έτσι μπορούσε να φαντασιώνεται ότι θέλει κι όπως του αρέσει.

Ο Μαρξ όμως του απάντησε πώς «το νόμισμα δεν είναι πράγμα, είναι κοινωνική σχέση. Γιατί η νομισματική σχέση είναι παραγωγική σχέση, όπως κάθε άλλη οικονομική σχέση…» Κι επομένως το νόμισμα δεν «είναι το κέφι των ηγεμόνων!» όπως νόμιζε ο Προυντόν. Αναφερόμαστε στον Μαρξ όχι για κανέναν άλλο λόγο, αλλά γιατί ο κ. Μηλιός το έπαιζε μέχρι να αναλάβει υπεύθυνος της οικονομικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ, grand master του μαρξισμού. Βέβαια ξέρει τόσα από μαρξισμό, όσο κι από οικονομικά. Ανήκει δηλαδή στη γνωστή κατηγορία των από καθέδρας literatus vulgaris!

Αναφέρουμε επίσης τον Μαρξ γιατί υπάρχουν πολλοί εκεί έξω στην ερημιά της επίσημης αριστεράς που παπαγαλίζουν τα ίδια: δεν έχει σημασία το νόμισμα, αλλά οι πολιτικές που εφαρμόζονται. Η αλήθεια είναι ότι το νόμισμα απηχεί κοινωνικές σχέσεις και πιο συγκεκριμένα σχέσεις εκμετάλλευσης, υποτέλειας και συσχετισμών δύναμης στην κοινωνία, την οικονομία και στην πολιτική. Τι κοινωνικές σχέσεις εκφράζει το ευρώ;

Υπάρχουν βέβαια εκείνοι που θα τρέξουν να απαντήσουν, καπιταλιστικές. Μπράβο, μεγάλη ανακάλυψη. Λες και ο καπιταλισμός είναι ένα μονοσήμαντο σύστημα παντοδυναμίας του κεφαλαίου και τίποτε περισσότερο. Βλέπετε αυτό το είδος των ignoramus idiotus που ευδοκιμεί στις γραμμές της επίσημης αριστεράς ξέρει μόνο να παπαγαλίζει κομματικά εγχειρίδια και να ανακαλύπτει παντού τον «καπιταλισμό». Από κει και πέρα, η σοσιαλιστική επανάσταση, ο κομμουνισμός, ή η αριστερή, αντικαπιταλιστική, εργατική, λαϊκή, επαναστατική, ή όπως αλλιώς φαντασιώνονται την δική τους εξουσία θα τα λύσει όλα! Επομένως γιατί να σπάνε το κεφάλι τους με τα πώς και τα γιατί;

Ο χαρακτήρας και η ταυτότητα του νομίσματος

Ας αφήσουμε όλους αυτούς στο νιρβάνα του δικούς τους ιδεολογικού οπίου κι ας έρθουμε στο προκείμενο. Το ευρώ από τον τρόπο που σχεδιάστηκε και λειτουργεί εκφράζει αναγκαστικά συγκεκριμένες σχέσεις ισχύος:

Πρώτο: Το ευρώ είναι ένα παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα για τις διεθνείς τραπεζικές αγορές και τις αγορές συναλλάγματος. Αυτό σημαίνει ότι οφείλει να διατηρεί υψηλή συναλλακτική αξία διεθνώς, ανεξάρτητα από την κατάσταση των οικονομιών της ευρωζώνης. Κι αυτό μπορεί να γίνει, ειδικά σε συνθήκες ύφεσης, μόνο σε βάρος των οικονομιών της ευρωζώνης. Σε βάρος ειδικά της ζωντανής εργασίας.

Δεύτερο: Το ευρώ είναι ένα νόμισμα χωρίς την δυνατότητα προσαρμογής της συναλλαγματικής ισοτιμίας για κάθε χώρα μέλος. Όταν μια οικονομία αδυνατεί να προσαρμόσει στην κατάστασή της το νόμισμα, τότε είναι υποχρεωμένη να προσαρμοστεί η ίδια στο νόμισμα. Κι έτσι από την στιγμή που στερείται τη δυνατότητα «εξωτερικής υποτίμησης» του νομίσματος, θα πρέπει να ακολουθήσει αναγκαστικά πολιτικές «εσωτερικής υποτίμησης». Άλλος τρόπος δεν υπάρχει.

Τρίτο: Το ευρώ είναι ένα ιδιωτικό τραπεζικό νόμισμα που ελέγχεται από το πιο ισχυρό τραπεζικό καρτέλ που έχει υπάρξει ποτέ στην ιστορία και μάλιστα σε υπερεθνικό επίπεδο με επικεφαλής την ΕΚΤ. Επομένως το νόμισμα που χρειάζονται τα κράτη, οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά πρέπει να το αγοράζουν από αυτό το τραπεζικό καρτέλ με συνέπεια την διόγκωση του ιδιωτικού και κρατικού χρέους.

Τέταρτο: Το ευρώ είναι ένα ενιαίο νόμισμα σταθερής κυκλοφορίας και αξίας για πολύ διαφορετικές οικονομίες με ριζικά διαφορετικά χαρακτηριστικά ανάπτυξης, παραγωγής και παραγωγικότητας. Για τις οικονομίες με περίσσευμα κεφαλαίου και παραγωγής το ευρώ ενισχύει τα πλεονάσματά τους σε βάρος των οικονομιών με παραγωγική υστέρηση και ελλείμματα. Το γεγονός αυτό γεννά στις δεύτερες οικονομίες μεγαλύτερες ανάγκες χρηματοδότησης για την κάλυψη των ελλειμμάτων τους με αποτέλεσμα την έκρηξη του χρέους, τόσο του κρατικού, όσο και του ιδιωτικού.

Πέμπτο: Η ευρωζώνη παρά τα περίφημα κριτήρια του Μάαστριχτ δεν απαλλάχθηκε ποτέ από τα ελλείμματα, δημοσιονομικά και παραγωγικά. Κι ούτε θα μπορούσε να απαλλαγεί μιας και μιλάμε για νομισματική ένωση τελείως άνισων οικονομιών. Το γεγονός αυτό πυροδότησε και πυροδοτεί διαρκώς πληθωριστικές πιέσεις, αλλά με το ευρώ ο πληθωρισμός των τιμών μετατράπηκε σε πληθωρισμό πιστωτικής επέκτασης με αποτέλεσμα να πνίγεται κυριολεκτικά η ευρωζώνη από τα τραπεζικά ενεργητικά που ξεπερνούν γύρω στις 4 φορές το συνολικό ΑΕΠ της ευρωζώνης.

Έκτο: Νομισματική ένωση σημαίνει περιορισμός της εθνικής κυριαρχίας, δηλαδή δραστικός περιορισμός στην ελευθερία των κινήσεων κάθε εθνικής οικονομίας και της δυνατότητάς της να λειτουργήσει με βάση τις δικές της προτεραιότητες. Κοινό νόμισμα σημαίνει κοινές οικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές που επεξεργάζονται και επιβάλλονται από τα όργανα της ένωσης με κριτήρια που καθορίζονται όχι από την κατάσταση των επιμέρους οικονομιών, αλλά των αγορών εντός και εκτός της ευρωζώνης.

Έβδομο: Το ευρώ ως ενιαίο νόμισμα προϋποθέτει ελευθερία κίνησης κεφαλαίου, προϊόντων, υπηρεσιών και εργασίας, όπου οι εθνικές ρυθμίσεις υποχωρούν και καταλύονται προς όφελος της φιλελευθεροποίησης των αγορών. Το αποτέλεσμα είναι ένας καταμερισμός εργασίας όπου εντείνονται οι μονοπωλιακές καταστάσεις παντού, μαζί με την ανισομέρεια, την ανισότητα και την αποικιακή εκμετάλλευση των αδύναμων οικονομιών από τις πιο ισχυρές.

Αντίθετα το εθνικό κρατικό νόμισμα μπορεί να συνδεθεί με την απεριόριστη έκδοση χαρτονομίσματος για να ενθαρρύνει την κερδοσκοπία, μέσα από τον πληθωρισμό, την υποτίμηση και την διολίσθηση του νομίσματος με συντριπτικά αποτελέσματα για την οικονομία και κυρίως για τα εργαζόμενα στρώματα του λαού. Όμως μπορεί κάλλιστα να δώσει την ευκαιρία για δραστικές παρεμβάσεις στην οικονομία υπέρ των εργαζομένων και των ασθενέστερων τάξεων του λαού. Αρκεί να συνοδευτεί με τις κατάλληλες πολιτικές εθνικοποιήσεων του τραπεζικού συστήματος και των βασικών μοχλών άσκησης οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής. Κάτι που είναι αδύνατον να γίνει με το ευρώ.

Ασχετοσύνη ή διατεταγμένη υπηρεσία;

Ποιος λοιπόν είναι αυτός που θα πει ότι δεν τον ενδιαφέρει το νόμισμα; Ποιος είναι αυτός που θα πει τι ευρώ, τι δραχμή ή πιο σωστά εθνικό κρατικό νόμισμα; Μόνο ο άσχετος κι εξ αυτού επικίνδυνος, ή αυτός που έχει ήδη συνθηκολογήσει με τα αφεντικά του ευρώ κι εξ αυτού διπλά επικίνδυνος.

Άραγε, σε ποια κατηγορία ανήκει ο κ. Μηλιός και η παρέα του στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ; Πολύ φοβάμαι και στις δυο. Ποτέ άλλοτε στη νεότερη πολιτική ιστορία του τόπου δεν υπήρξε ένας τέτοιος εκρηκτικός συνδυασμός. Η τρομακτική ασχετοσύνη χέρι-χέρι με την χειρότερη πολιτική σκοπιμότητα.

Από πού συμπεραίνουμε κάτι τέτοιο; Πρώτα και κύρια από το γεγονός ότι ο κ. Μηλιός και οι ομοιεδάτες του δεν απαντά σε κανένα από τα κρίσιμα ερωτήματα, που όλα τους συνοψίζονται στο πώς! Πώς θα αλλάξουν πολιτική μέσα στο ευρώ; Πώς θα το κατορθώσουν; Αλήθεια ξέρει τι λέει ο κ. Μηλιός όταν ισχυρίζεται ότι «η λιτότητα είναι το βασικό επίδικο αντικείμενο στην Ελλάδα και στην Ευρώπη την ανάγκη να σταματήσει η λιτότητα. Άρα, δεν είναι θέμα νομισματικής πολιτικής ή νομίσματος, αλλά η κάθε χώρα πρέπει να ανατρέψει τις πολιτικές αναδιανομής του εισοδήματος υπέρ των λίγων, τις πολιτικές διάλυσης του κοινωνικού κράτους, τις πολιτικές εσωτερικής υποτίμησης, όπως τις ονομάζουν οι θιασώτες τους. Έτσι θα αλλάξουμε την Ευρώπη, θα συμβάλουμε στην αλλαγή της Ευρώπης. Εμείς αυτή τη συμβολή σκοπεύουμε και είμαστε σίγουροι ότι θα μπορέσουμε να την πετύχουμε πάρα πολύ σύντομα στη χώρα μας.»

Ξέρει τι λέει, ή αμολάει μπαρούφες για τους αφελείς και τους ανόητους; Από πότε η λιτότητα δεν εκπορεύεται από την ίδια την φύση του ευρώ; Πώς είναι δυνατό να μην ασκηθεί πολιτική λιτότητας, δηλαδή «εσωτερικής υποτίμησης», όταν η οικονομία κυριαρχείται από ένα κοινό νόμισμα σταθερής κυκλοφορίας; Που τα βρήκε αυτά γραμμένα ο κ. Μηλιός και οι δικοί του; Έχει ξεφυλλίσει ποτέ του κάποιο έστω εγχειρίδιο οικονομικής; Ξέρει τι είναι το ευρώ και πώς λειτουργεί, ή του αρκεί να πετά κοτσάνες;

Και πώς η κάθε χώρα θα ανατρέψει τις πολιτικές αναδιανομής του εισοδήματος υπέρ των λίγων, όταν έχει παραδώσει όλα τα εργαλεία νομισματικής, τραπεζικής και δημοσιονομικής πολιτικής; Πώς θα το κάνει; Με τηλεπάθεια; Το γνωρίζει ο κ. Μηλιός, ή βαυκαλίζεται ότι οι κυβερνήσεις εντός ευρωζώνης έχουν πλήρη ελευθερία άσκησης πολιτικής; Που κατοικοεδρεύει ο κ. Μηλιός; Σε ποιον πλανήτη; Πώς γίνεται να μην γνωρίζει ότι υφίσταται πλέον νέο Δημοσιονομικό Σύμφωνο που δεν επιτρέπει στις χώρες μέλη ούτε καν την αυτοτελή σύνταξη του κρατικού προϋπολογισμού; Τι θα κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ χωρίς καν την δυνατότητα άσκησης αυτοτελούς ή εθνικής πολιτικής απασχόλησης, εισοδήματος και δημοσιονομικών; Και πώς θα αντιδράσει όταν ολόκληρη η νομισματική κυκλοφορία της οικονομίας ελέγχεται από την ΕΚΤ;

Είναι πραγματικά να τρελαίνεσαι με τους Μηλιούς του ΣΥΡΙΖΑ. Διεκδικούν άσκηση εθνικής πολιτικής αναδιανομής εισοδήματος εντός του ευρώ, δηλαδή μέσα σε μια νομισματική ένωση που δεν αναγνωρίζει καν την ύπαρξη εθνικών πολιτικών. Άσχετοι πέρα από κάθε όριο αξιοπρέπειας, ή μας δουλεύουν χοντρά για να υφαρπάξουν την ψήφο των αφελών και των ανόητων;

Πηγή: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΖΑΚΗΣ