Η εξαφάνιση της ατζέντας και ο αποπληθωρισμός του χρόνου

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Τώρα το πήρα είδηση. Έχουν εξαφανιστεί οι ατζέντες. Είναι μέσα Ιανουαρίου και δεν κυκλοφορεί στο σπίτι ούτε μια ατζέντα 2014. Πριν δυο τρία χρόνια, τέτοιες μέρες, στο σπίτι ή στη δουλειά συσσωρεύονταν ατζέντες και ημερολόγια της νέας χρονιάς. Ατζέντες κάθε λογής. Μικρές, μεσαίες, μεγάλες, με χάρτινα ή πλαστικά εξώφυλλα, κι άλλες δερματόδετες, ντιζαϊνάτες, απλές, με το ημερολόγιο και το εορτολόγιο, ή άλλες, «υπερπαραγωγές», απευθυνόμενες σε πολίτες ή επενδυτές του κόσμου που έπρεπε να γνωρίζουν τη διαφορά ώρας μεταξύ Τόκιο και Βερολίνου, τις χιλιομετρικές αποστάσεις ανάμεσα σε όλες τις πρωτεύουσες, τα εθνικά νομίσματα, τα μέτρα και τα σταθμά κάθε χώρας, τα τηλέφωνα των τραπεζών, των πρεσβειών και των αεροπορικών εταιρειών.

Υπήρχαν οι ατζέντες – επιχειρηματικά δώρα που κάθε τράπεζα και κάθε εισηγμένη επιχείρηση που σεβόταν τον εαυτό της φρόντιζε να στείλει μαζί με τα «χρόνια πολλά» εκ μέρους του διευθύνοντος συμβούλου και της (συνήθως) υπευθύνου δημοσίων σχέσεων σε ένα ευρύ κύκλο πελατών και «πελατών». Οι ατζέντες των συλλόγων απανταχού Σαρακατσάνων, τα ημερολόγια των σωματείων, των προσκόπων, του φαρμακείου της γειτονιάς, σπανιότερα του φούρναρη ή του βιβλιοπώλη. Ατζέντες αφιερωμένες στην ποίηση, στη λογοτεχνία, στη ζωγραφική και ατζέντες ιστορικών επετείων ή μελλοντολογικών προβλέψεων. Η αφθονία της ατζέντας, εκτός από το ότι εξυπηρετούσε την αφθονία των δημοσίων σχέσεων, υπονοούσε και μιαν αφθονία χρόνου που έπρεπε να οργανωθεί, να κατατμηθεί, να κατανεμηθεί, να ταξινομηθεί, να εξοικονομηθεί, να επενδυθεί, να πολλαπλασιαστεί, να επιμηκυνθεί με συγκεκριμένους τρόπους και εναλλακτικές. Ο χρόνος όφειλε πράγματι να είναι από πολλές απόψεις χρήμα.

Υπάρχουν, βέβαια, οι ατζέντες των κινητών, ημερολόγια μέχρι το 2042, σωτήριον έτος αποπληρωμής του χρέους, υπάρχουν τα προγράμματα υπενθύμισης γιορτών, γενεθλίων, ραντεβού στα κινητά, στα PC, στα τάμπλετ και στα λάπτοπ, αλλά δεν έχουν τη χάρη και το στυλ μιας δερματόδετης ατζέντας με επιμελημένη χρυσοτυπία στο εξώφυλλό της, ούτε το κύρος των organizer και των filofax που πρόβαλλαν στους γύρω την εικόνα ανθρώπου που ελέγχει τον χρόνο, τους μήνες, τις εβδομάδες, τις μέρες, τις ώρες, που δεν έχει χρόνο για χάσιμο. (Τις περισσότερες φορές, στα περισσότερα σπίτια και γραφεία, οι περισσότερες ατζέντες κατέληγαν στα σκουπίδια, έπειτα από μερικές εβδομάδες αχρησίας. Προσωπικά, ουδέποτε κατάφερα να χρησιμοποιήσω μιαν ατζέντα με συνέπεια πέρα από τον πρώτο μήνα του χρόνου, τον μήνα των υποσχέσεων καλής επανεκκίνησης. Έπειτα, αρκούσε η μνήμη και οι πρόχειρες σημειώσεις σε χαρτιά και τετράδια, σπανιότερα στις πίσω σελίδες βιβλίων. Μια στις δυο σημειώσεις ή υπενθυμίσεις χάνονταν. Πιθανότατα αυτός ήταν ο προορισμός τους).

Οι ατζέντες εξαφανίστηκαν. Η προφανής αιτία είναι ότι η ύφεση έπληξε και την άλλοτε ανθούσα αγορά επιχειρηματικού δώρου, ότι για τις επιχειρήσεις ήταν σχεδόν αυτονόητη η περικοπή των πιαρίτικων δαπανών. Το λιγότερο προφανές είναι ότι ο χρόνος έχει αυτονομηθεί επικίνδυνα από τους όρους επιβίωσής μας. Ο ημερολογιακός χρόνος σηματοδοτείται περισσότερο από τα χρονοδιαγράμματα των επισκέψεων της τρόικας, των συνεδριάσεων τουEurogroup, των εκδόσεων εντόκων γραμματίων, παρά από τις πραγματικές ανάγκες των πραγματικών ανθρώπων. Πέρα από αυτά τα εικονικά ορόσημα, για τους περισσότερους ανθρώπους αυτής της άχρονης χώρας ο χρόνος σηματοδοτείται από τις ημερομηνίες λήξης των λογαριασμών και των δόσεων στην εφορία. Όλα τα άλλα κινούνται στον χώρο του απροσδόκητου. Δεν ξέρεις αν και πότε θα πληρωθείς για να μπορείς να πληρώσεις, δεν ξέρεις αν τον επόμενο μήνα θα έχεις δουλειά, κι αν ήδη δεν έχεις δουλειά δεν έχει νόημα να προγραμματίσεις τίποτα που να χρειάζεται να το σημειώσεις με αδρά και υπογραμμισμένα γράμματα σε μιαν ατζέντα. «25 Ιανουαρίου , ραντεβού με Κώστα ώρα 3 για καφέ στη Βικτώρια». Κι αν στις 25 Ιανουαρίου δεν έχεις ούτε δεκάρικο για τη βενζίνη του δρομολόγιου;

Μεταξύ των άλλων, στη μνημονιακή μπανανία έχει αποπληθωριστεί κι ο χρόνος. Πράγμα λογικό, όταν οι πάτρωνες της χώρας υπόσχονται «επιστροφή στην κανονικότητα» σε μια δεκαετία και βάλε. Πολύ μακρύς χρόνος για να έχει σημασία ο ζωντανός, βιωμένος χρόνος. Έχετε παρατηρήσει στα βλέμματα ορισμένων ανθρώπων μιαν υπόνοια ότι βιάζονται να τελειώσει κι αυτή η χρονιά, αυτή η δεκαετία, αυτή η ζωή χωρίς να χρειαστεί να σημειώσουν τίποτε αξιόλογο και σημαντικό στην ατζέντα της;

Πηγή: ΚΙΜΠΙ