Η Ελλάδα σε ένα ποικίλο κόσμο

Του Απόστολου Αποστολόπουλου

Δύο είναι τα ουσιώδη χαρακτηριστικά της εποχής μας: Η πλήρης και αναμφισβήτητη επικράτηση του Καπιταλισμού, είναι το μοναδικό σύστημα στον Κόσμο- η Παγκοσμιοποίηση είναι συνεπαγόμενο. Το δεύτερο χαρακτηριστικό, ειδικής σημασίας, είναι μια σχετική αλλά ορατή γεωπολιτική ρευστότητα, οι συγκρούσεις των Εθνών/Κρατών. Η απόλυτη κυριαρχία των δυο και μετά της μιας Υπερδύναμης τελείωσε. Η Παγκοσμιοποίηση συνδυάστηκε με την πτώση της ΕΣΣΔ με αποτέλεσμα να παραπεμφθεί στο απροσδιόριστο μέλλον το πολιτικό/ιδεολογικό Κίνημα για την ανατροπή του Καπιταλισμού και την πορεία προς τον σοσιαλισμό. Ο Καπιταλισμός αυτή τη στιγμή δεν έχει αντίπαλο και δεν υπάρχει στον ορίζοντα ορατός εχθρός, επικίνδυνος.

Η ιστορική Αριστερά βρίσκεται σε βαθύ κώμα, στην καλύτερη περίπτωση. Αν και η μαρξιστική θεωρία δεν έχει χάσει την αξία της, τουλάχιστον την αναλυτική του καπιταλιστικού συστήματος.

Το δεύτερο χαρακτηριστικό, η γεωπολιτική ρευστότητα, παραμένει ασαφές και είναι άγνωστο αν θα καταλήξει σε καταστροφή ή θα ισορροπήσει. Ωστόσο κρίσιμο δεν είναι αν ο Κόσμος θα είναι μονοπολικός ή πολύ-πολικός, δεν είναι οι συγκρουσιακές σχέσεις των Εθνών/Κρατών αυτές καθ’ αυτές, ποιος ή ποιοι θα επικρατήσουν, ποια νέα ισορροπία θα προκύψει. Αλλά αν η μετάλλαξη τουΚαπιταλιστικού Συστήματος (κυριαρχία διεθνικών χρηματοπιστωτικών ελίτ, νεοφιλελευθερισμός) δημιουργεί ή όχι συνθήκες, αντικειμενικές και κυρίως υποκειμενικές για τη σταθερότητα ή την αλλαγή/ανατροπή του. Η απάντηση στο ερώτημα ακόμα και με τις καλύτερες υποθέσεις δεν μπορεί, προσώρας, να είναι θετική. Πέραν του φόβου που προκαλεί στους πάντες ένας πυρηνικός Πόλεμος, το Σύστημα έχει φαίνεται αφομοιώσει ότι οι Μεγάλες Πολεμικές Συγκρούσεις καταλήγουν σε εξίσου Μεγάλες Επαναστάσεις, ξυπνούν το δράκο-λαό. Ίσως και οι μικρότερες εμπόλεμες συγκρούσεις προκαλούν πλέον ισχυρότατες αρνητικές διαθέσεις, αν η Συρία είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα. Οι πολεμικές συγκρούσεις αποδυναμώνουν συνολικά το Σύστημα και τότε σπάει στον πιο αδύναμο κρίκο ή σε περισσότερους. Μόνο όταν το Σύστημα δεν μπορεί να υπερασπιστεί τη συνοχή του κερδίζει η επαναστατική ανατροπή του. Αυτό μας λέει η σύγχρονη Ιστορία, ως τώρα. Αλλιώς, οι αντίπαλοι ως Έθνη/Κράτη, προστρέχουν σε βοήθεια του ταξικού αδελφού. Όταν δεν το έπραξαν πχ όταν αδιαφόρησαν για την τύχη του Λουδοβίκου και της Αντουανέτας, το καθεστώς ανατρέπεται, η Επανάσταση κερδίζει. Αντίθετα η Κομμούνα του Παρισιού συντρίφτηκε.

Η Ιστορία έχει πράγματι στη ρίζα της την πάλη των τάξεων αλλά το έναυσμα για να γυρίσει ο τροχός το παρέχουν οι «εξωτερικές» συγκρούσεις, αντιτιθέμενων πολιτικών/κοινωνικών συνόλων. Ισχύει για όλες τις θεμελιώδεις ανατροπές, από τους Περσικούς πολέμους ως τους δυο Παγκόσμιους του περασμένου αιώνα. Γι’ αυτό, από τότε ως σήμερα, η υπεράσπιση της συνοχής και ανεξαρτησίας της εκάστοτε πολιτικής/κοινωνικής ομάδας, (τώρα του Έθνους/Κράτους), έχει θεμελιώδη σημασία. Η επισήμανση, γενικώς, ότι η γεωπολιτική πλανητική εικόνα είναι ρευστή έχει ελάχιστη πρακτική αξία, δεν αποτελεί εργαλείο εκτίμησης των δρώμενων ούτε των εξελίξεων.

Οι ΗΠΑ είναι το μόνο Έθνος/Κράτος αυτή τη στιγμή που μπορεί να αναλάβει και αναλαμβάνειπρωτοβουλίες σε πλανητικό επίπεδο, όλοι οι άλλοι ετεροκαθορίζονται, αμύνονται. Με αυτή την έννοια οι ΗΠΑ παραμένουν Υπερδύναμη-το για πόσο καιρό και με ποια επιτυχία είναι άλλο ζήτημα. Η θεωρία ότι οι ΗΠΑ αποσύρονται από την Ευρώπη αλλά και τη Μ. Ανατολή για να στρέψουν την προσοχή τους στην Κίνα, μάλλον εκφράζει μύχιους πόθους, προεξοφλεί παρά περιγράφει πιστά την πραγματικότητα. Το επίμαχο είναι αν τη, σχετική οπωσδήποτε, απόσυρση των ΗΠΑ μπορεί να αναπληρώσει άλλος, ως νέος Κύριος της περιοχής. Η απάντηση είναι αρνητική.

Στη Μ. Ανατολή οι ΗΠΑ με άμεσες ενέργειές τους (πχ εισβολή στο Ιράκ, ανατροπή του Καντάφι) δημιούργησαν το απαραίτητο χάος ώστε οι χώρες έπαψαν να είναι πηγή ανησυχίας για οποιαδήποτε αντίσταση στην αμερικανική κυριαρχία. Η «αραβική Άνοιξη» προκάλεσε επίσης ανάλογα αποτελέσματα όχι δημιουργώντας χάος αλλά αστάθεια. Ειδικά στην Αίγυπτο, χώρα κλειδί στην περιοχή, η κυβέρνηση είναι εξόχως φιλοαμερικανική παρά τα ανοίγματα προς τη Ρωσία. Στην Τουρκία η υπεροψία του Ερντογάν υπέστη σοβαρά πλήγματα, τα όνειρα ανασύστασης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας βούλιαξαν, το μέλλον του ίδιου του Ερντογάν είναι απροσδιόριστο. Το Κουρδικό επικρέμαται πάντα ως Δαμόκλειος Σπάθη. Στην ΕΕ η κυρίαρχη ελίτ, δεμένη στο αμερικανικό άρμα, ελέγχει τα πράγματα, οι κοινωνίες δυσφορούν αλλά δεν απειλούν, όχι πραγματικά, όχι για την ώρα. Τα τμήματα της αστικής τάξης που πλήττονται από τη λιτότητα στερούνται αναγνωρισμένης ηγεσίας, διστάζουν, καιροσκοπούν ή ηττώνται πριν καν δώσουν μάχη, βλ. Μπερλουσκόνι. Η μόνη πηγή ανησυχίας είναι όχι η άνοδος, γενικά, της ακροδεξιάς αλλά ειδικά του «Εθνικού Μετώπου» στη Γαλλία επειδή συσπειρώνει αυθεντικές λαϊκές δυνάμεις μεσυγκεκριμένες «εθνικιστικές» απαιτήσεις με παραδοσιακή απήχηση σε ισχυρή μερίδα της αστικής δεξιάς αλλά και της αριστεράς. Και επειδή η Γαλλία είναι η μόνη χώρα που μπορεί να ασκήσει άμεση και ουσιαστική πίεση στη Γερμανία. Χωρίς Γαλλία Ευρωπαϊκή Ένωση δεν υπάρχει.

Μένει το ερώτημα της Γερμανίας. Πολλοί υποθέτουν ένα Γερμανικό/Πολωνικό/Ρωσικό Άξονα και απεξάρτηση, φυσικά, από τις ΗΠΑ. Ο κύριος, αλλά όχι μοναδικός, λόγος αυτής της στροφής είναι, λένε, ότι η Γερμανία εξαρτάται ενεργειακά από τη Μόσχα. Ωστόσο η πρόσφατη απόπειρα της Γερμανίας/ΕΕ και ΗΠΑ να αποσπάσουν την Ουκρανία από τη ρωσική επιρροή δείχνει ότι το Βερολίνο είναι οργανικός παίκτης στο (πάγιο) σχέδιο της Ουάσιγκτον να απομονώσει/περικυκλώσει τη Ρωσία. Το Ουκρανικό μπορεί να θεωρηθεί ως συνέχεια της διάσπασης της Γιουγκοσλαυίας, με γερμανική πρωτοβουλία. Εξυπηρετούσε ασφαλώς το Βερολίνο που επιδίωκε ανέκαθεν να έχει «πόδι στα Βαλκάνια» (όπως και να ελέγχει την Ουκρανία, ως ζωτικό της χώρο) αλλά ταυτόχρονα εξυπηρετούσε την στρατηγική των ΗΠΑ για μικρά, αδύναμα και επομένως ελεγχόμενα Κράτη. Η Γερμανία στα βασικά, στρατηγικής σημασίας ζητήματα, παραμένει συνεργάτης (για να μην πούμε υπηρέτης) των αμερικανικών συμφερόντων και δεν προβλέπεται ότι αυτό θα αλλάξει σύντομα. Χωρίς αξιόμαχες Ένοπλες Δυνάμεις ούτε η Γερμανία ούτε η ΕΕ θα είναι ποτέ αυτοτελείς.

Ο Καπιταλισμός έχει επικρατήσει αλλά το πλέγμα των Εθνών/Κρατών που τον συγκροτούν δεν είναι ούτε συμπαγές ούτε αδιαπέραστο. Οι ΗΠΑ παραμένουν κυρίαρχες αν και όχι παντοδύναμες πλέον. Η Ελλάδα όσο κυριαρχεί η δουλοπρεπής κλεπτοκρατική ελίτ δεν έχει ελπίδα να δει άσπρη μέρα. Αν αυτό αλλάξει, η πορεία ίσως είναι περιπετειώδης αλλά μπορεί να είναι και ελπιδοφόρα.

Πηγή: iskra